Halloween, święto obchodzone 31 października, to jeden z najbardziej wyczekiwanych dni w roku w Stanach Zjednoczonych. Upiorne stroje (ghoulish costumes), cukierek albo psikus (trick-or-treat) i straszne zabawy (spooky games) stają się coraz bardziej popularne także w wielu europejskich krajach.
Skąd jednak wzięło się Halloween? Czy niewinne maskarady mają coś wspólnego z katolickim świętem Wszystkich Świętych (All Saints' Day)?
1. Pochodzenie halloween
Pochodzenie Halloween sięga czasów starożytnych i ludów celtyckich, które zamieszkiwały między innymi, dzisiejsze obszary Szkocji, Anglii, Walii czy Francji. Dla ludów celtyckich początek zimy (onset of winter ) oraz początek lata (onset of summer) były najważniejszymi świętami w ciągu roku. A jako, że święta należy celebrować (to celebrate), nadejście zimy, które w krajach północnych miało miejsce w listopadzie, było hucznie obchodzone podczas festiwalu o nazwie Samhain (wymowa /ˈsaʊ.wɪn/), co w dosłownym tłumaczeniu oznacza koniec lata.
Celtowie wierzyli, że 31 października dusze zmarłych powracają na ziemię i mogą nawiedzać (to haunt) domostwa czy niszczyć (to damage) letnie zbiory. Ludzie obawiali się złośliwych (malicious) duchów i przebierali się w upiorne (ghoulish) stroje, aby „wtopić się w tłum” (to blend in) i ukryć przed błąkającymi duszami zmarłych (roaming souls). Typowym zwyczajem było także zostawianie jedzenia oraz wina dla zmarłych krewnych (relatives), aby „wzmocnić” ich po długich i wyczerpujących wędrówkach w krainie umarłych (netherworld). Celtowie obawiali się jednak nikczemnych duchów (viscious spirits) i dla nich również zostawiali jedzenie, aby trzymać ich z dala od domostwa. W tej tradycji niektórzy dopatrują się współczesnego „przekupywania” dzieci cukierkami, aby nie wyrządziły szkód właścicielom domów.
2. Obchody 1 listopada
1 listopada Celtowie obchodzili święto na cześć boga Baal. Ludzie wierzyli, że podczas zimy słońce staje się coraz słabsze a oni na zawsze pozostaną skazani na zimno (cold) i mrok (darkness). Aby oddać cześć (to glorify) słońcu, rozpalano (to light up) ogromne ogniska, a każdy mieszkaniec mógł wziąć udział w corocznym rytuale. Potężne ogniska były często połączone z rytualnym składaniem ofiar ze zwierząt, zwłaszcza koni oraz kotów, a w niektórych przypadkach nawet ludzi.
3. Magia w Halloween
Halloween jest często kojarzone z czarownicami, magią oraz przepowiedniami, co również ma swoje korzenie w starożytnych obchodach Samhain. Wędrujące dusze zmarłych posiadały wiedzę na temat życia po śmierci (afterlife), a celtyccy druidzi wierzyli, że dzięki temu przepowiednie (divination) oraz odczytywanie znaków (omens) jest bardziej precyzyjne i wiarygodne. Druidzi byli silnie powiązani z czarami (witchcraft), stąd prawdopodobnie popularność czarownic (witches) we współczesnych obchodach Halloween.
4. Zwyczaje w halloween
Jednym z unikatowych symboli Halloween jest dynia (pumpkin), misternie wydrążona (carved) i często strasząca swoją złowieszczą (sinister) miną. Jest to jeden z nielicznych symboli, który nie jest bezpośrednio powiązany z celtyckim świętem Samhain, a irlandzką legendą o skąpym Jacku (Stingy Jack), poniżej znajduje się krótka historia o tym jak Jack-o’Lanterns stał się kultowym (iconic) symbolem Halloween.
Jeśli chodzi o oficjalnie ustanowienie Święta Zmarłych przez Kościół Katolicki, musimy cofnąć się do ósmego wieku, dokładnie w 731 roku, papież (pope) Grzegorz III przeniósł uroczystość zmarłych na 1 listopada.
Obecnie Halloween jest drugim najbardziej komercyjnym świętem w Stanach Zjednoczonych i nie ma wiele wspólnego z dawnymi wierzeniami. Niemniej jednak jest to nieodłączny element angielskiej kultury, który narodził się z wierzeń celtyckich ludów zamieszkujących Wyspy Brytyjskie oraz Irlandie.
5. Słownictwo na halloween
Na koniec lista przydatnych Halloweenowych słówek!
- spooky – straszny, upiorny
- gloomy – mroczny, ponury
- ghoulish – demoniczny, upiorny
- haunted – nawiedzony
- scary – straszny, przerażający
- petrified – sparaliżowany ze strachu
- gruesome – makabryczny
- bloodcurdling – mrożący krew w żyłach
- pumpkin – dynia
- bat – nietoperz
- coffin – trumna
- cobweb – pajęczyna
- fangs – kły
- spectre – duch, zjawa
- spell – zaklęcie
- superstition – przesąd
Zachęcam do obejrzenia krótkiego filmiku o historii Halloween dzięki któremu utrwalicie nowe słownictwo i dowiecie się jeszcze więcej o pochodzeniu tego strasznego święta!
A Wam z czym kojarzy się Halloween?
Jesteście gotowi na świętowanie?
Nie zapomnijcie o zapasach cukierków!
Cheers!
Źródła:
Lesley Pratt Bannatyne. (1990). Halloween: an American holiday, an American history. New York: Facts on File.
https://www.history.com/topics/halloween/history-of-halloween
https://www.history.com/news/history-of-the-jack-o-lantern-irish-origins