Czy święta w Anglii różnią się od tych w Polsce? Co pojawia się na świątecznym stole? Co mają wspólnego wybuchy ze świątecznym obiadem? Czy można się upić jedząc świąteczny pudding?
Wiem, że bożonarodzeniowe przygotowania trwają pełną parą (in full flow), ale mam nadzieję, że znajdziesz chwilę na artykuł o świętach w Anglii i brytyjskich zwyczajach.
1. Święta w Anglii - co dla Mikołaja?
Tradycja pisania listów do Świętego Mikołaja (Father Christmas) jest dobrze znana dzieciom w Wielkiej Brytanii. Listy wręczane są rodzicom, którzy są odpowiedzialni za bezpieczne dostarczenie tych poufnych informacji Mikołajowi. W domach, w których znajduje się kominek (fireplace) listy wrzucane są bezpośrednio do ognia. Dla zapracowanego Mikołaja zostawia się mały poczęstunek, w amerykańskich filmach możemy dostrzec zwyczaj przygotowywania ciasteczek (cookies) i mleka (milk). W Anglii jednak Mikołaj może liczyć na nieco bardziej rozgrzewający trunek – brandy lub whisky. Jako przekąskę Mikołaj dostaje Mince Pie i marchewkę (carrot) dla renifera (reindeer), który dzielnie ciągnie Mikołajowe sanie (sleigh).
2. święta w Anglii - obiad
Pieczony indyk
Jeśli chodzi o świąteczne tradycje związane z jedzeniem, możemy zauważyć znaczące różnice w potrawach. Podczas gdy w Polsce królują dania bezmięsne (meat-free), w Anglii głównym przysmakiem jest pieczone mięso i warzywa. Wyczekiwanym daniem jest pieczony indyk (roasted turkey) w towarzystwie marchewek (carrots), brukselki (brussel sprouts) oraz groszku (peas). Brytyjczycy polewają danie gęstym pieczeniowym sosem (gravy) lub sosem chlebowym (bread sauce). Bazą sosu jest mleko oraz masło, a kawałki chleba (breadcrumbs) wykorzystywane są do zagęszczenia (thicken). Nie jest to jednak wyłącznie świąteczny przysmak, dodatek ten świetnie komponuje się z pieczonym mięsem, nazywanym po prostu (roast).
Yorkshire pudding
Będąc w temacie sosów nie mogę zapomnieć o kultowym Yorkshire Pudding. I nie jest to, jak może nam się wydawać, budyń, a rodzaj ciasta podawanego z sosem. Pudding musi być lekki (light) i puszysty (airy). Myśląc o polskich potrawach, rzadkie ciasto (batter) można porównać do ciasta naleśnikowego, jako że składki to zaledwie jajka, mleko, masło i mąka. Kluczem do sukcesu jest tutaj odpowiednie przyrządzenie.
PIgs in blankets
Typowo brytyjskim świątecznym przysmakiem są kiełbaski owinięte (wrapped) bekonem, pieszczotliwie nazwane pigs in blankets.
Christmas pudding
Na deser czeka Christmas Pudding, przygotowywany z dużym wyprzedzeniem (in advance), aby wszystkie smaki zdążyły dobrze się ze sobą połączyć. To trochę tak jak z niektórymi przepisami na pierniczki, im dłużej leżakują, tym są lepsze. Smaki w Christmas Pudding dojrzewają (mature) i stają się jeszcze bardziej intensywne. Podstawą świątecznego puddingu są suszone owoce (dried fruits) i duuużo alkoholu. Gałązka ostrokrzewu (holly sprig), która umieszczana jest na górze, ma przypominać o koronie cierniowej Jezusa. Tradycyjnie, pudding jest podpalany przed podaniem, a płomienie mają symbolizować miłość i władzę Jezusa.
Biorąc pod uwagę fakt, że pudding jest obficie nasączony alkoholem (soaked in booze), może czekać na święta nawet kilka miesięcy. O ile oczywiście nie zjemy go wcześniej. 😉
MINCE PIE
Kultowym smakołykiem jedzonym w święta oraz nawet kilka tygodni przed jest Mince Pie. Nazwa może być nieco myląca, ponieważ na próżno szukać tam mięsnego nadzienia; mimo, że samo słówko mince to właśnie mielone mięso. Musimy cofnąć się w czasie aż do Średniowiecza, kiedy podstawę nadzienia stanowiło mięso (meat), baranina (mutton), wołowina (beef), czy dziczyzna (game). Drobno siekane mięso (finely chopped meat) w połączeniu z owocami oraz konserwującym trunkiem było popularnym przysmakiem i pozwalało uniknąć solenia (to salt) czy suszenia (to dry) mięsa. Król Henryk V był ogromnym fanem tego przysmaku i częstował nim swoich gościom podczas koronacji.
Przepis znacznie zmienił swoją formę i obecnie głównymi składnikami nadzienia (filling) są suszone owoce, głównie rodzynki koryntki (currants), kandyzowana skórka (candied peel), jabłka (apples), orzechy (nuts) oraz przyprawy (spices).
Chcesz wrócić do domu samochodem po świątecznym obiedzie u rodziny? W Anglii musisz być ostrożny, ponieważ większość potraw jest bogata w alkohol.
4 kawałki świątecznego ciasta mogą spowodować, że będziesz wstawiony (tipsy). Red wine gravy zawiera prawie dwie jednostki alkoholu, co odpowiada 2 kieliszkom wina.
Jeśli chodzi o Christmas Pudding, kilogram tego przysmaku może zawierać ponad jedną trzecią butelki brandy, doliczając do tego dodatek w postaci brandy butter (masło z brandy i cukrem) lepiej wrócić do domu taksówką.
3. Wybuchowe święta w anglii?
Kolejną świąteczną tradycją są wybuchowe zabawki bożonarodzeniowe – Christmas crackers. W praktyce jest to kartonowa tuba (cardboard tube) owinięta kolorowym papierem, która przypomina dużego cukierka. W środku znajduje się papierowa korona (paper crown), dowcip (joke) i drobny upominek (small gift). Ten zabawny element angielskich świąt jest kojarzony głównie z żenującymi żartami. Poniżej przykład:
What does Santa suffer from if he gets stuck in a chimney?
Claustrophobia!
Cała zabawa polega na jednoczesnym ciągnięciu (to pull) zabawki z dwóch stron przez dwie osoby, podczas pęknięcia tuby można usłyszeć cichy wybuch, stąd nazwa cracker (crack – trzask). Osoba, która ma większy kawałek tuby wygrywa. Tradycja świątecznych zabawek sięga aż 19 wieku, kiedy Tom Smith, angielski cukiernik, podpatrzył bonbon we Francji. Były to migdały owinięte w dekoracyjny papier. Tom postanowił sprzedawać takie smakołyki (treats) również w Anglii, jednak nie cieszyły się zbyt dużym zainteresowaniem. Pewnego wieczora siedząc przy kominku i wsłuchując się w odgłosy palonego drewna i trzask iskier, postanowił stworzyć zabawkę, która będzie wydawała podobny odgłos.
4. Papierowe korony
Nieodłącznym elementem angielskich świąt są papierowe korony, które można znaleźć w Christmas crackers. Podobno tradycja noszenia papierowych koron sięga czasów starożytnego Rzymu, kiedy podczas festiwalu Saturnalia noszono korony.
5. Swięta w anglii a queen's speech
Po obiedzie, o 3 po południu (tak, w Anglii świąteczny obiad zaczyna się dużo wcześniej niż w Polsce) Królowa wygłasza świąteczne przemówienie. Jest to pewnego rodzaju podsumowanie kończącego się roku, które trwa od 10 do 15 minut. Jeśli jesteś ciekawy przemówień z zeszłego roku, znajdziesz je tutaj.
6. Boxing day
Boxing Day to świąteczna tradycja obchodzona 26 grudnia. Dokładne pochodzenie tego wydarzenia nie jest znane, aczkolwiek jedna z teorii mówi, że tego dnia wręczano paczki dla biednych i potrzebujących osób. Kolejna historia odnosi się do pracowników, którzy otrzymywali tego dnia prezenty od swoich pracodawców. Obecnie jednak ten dzień związany jest z zakupami i wielkimi poświątecznymi obniżkami (discounts). Zakupowe szaleństwo (shopping spree) i przeceny można porównać do Black Friday.
Oprócz obsesyjnych zakupów, dzień ten kojarzony jest z różnymi wydarzeniami sportowymi oraz teatrzykami.
7. Pantomima
Pantomime czyli muzyczne przedstawienie dla dzieci jest obowiązkową tradycją podczas świąt Bożego Narodzenia w Anglii. Niemal każdy teatr wystawia świąteczne przedstawienia, które opierają się na kultowych opowiadaniach dla dzieci, typu Kopciuszek (Cinderella) czy Królewna Śnieżka (Snow White). Pantomima to rozrywka dla całej rodziny, a w przedstawienie często angażowana jest cała widownia. Nie zdziw się także, jeśli zobaczysz kobiety przebrane za mężczyzn i mężczyzn grających kobiece role.
Wygląda na to, że święta w Anglii różnią się znacząco od naszych polskich tradycji.
Na koniec mam dla Ciebie małą ciekawostkę, skąd wzięła się nazwa Christmas? Tak naprawdę nazwa pochodzi od wyrażenia mass on Christ’s day. Słowo mass oznacza mszę, a Boże Narodzenie to czas świętowania narodzin Jezusa. Wiele osób po wigilijnej kolacji idzie na pasterkę (Midnight Mass), więc angielska nazwa to skrócona wersja Christ-Mass.
Co sądzisz o angielskich świętach? Masz ochotę spróbować brytyjskich świątecznych przysmaków? 🙂
Merry Christmas!